Stationsgebied Spijkenisse in balans
Veiliger, toegankelijker, groener en aantrekkelijker. Zo luidde de opdracht voor de herinrichting van het stationsgebied in het centrum van Spijkenisse. Het afgelopen jaar onderging het metro- en busstation een grondige metamorfose, naar een ontwerp van ECHO Urban Design uit Rotterdam.
Het station is een integrale vervoersknoop voor de gemeente Nissewaard geworden; beter verbonden met het centrum en een plek met veel groen en een gemoedelijke uitstraling.
Ontwerp met stedelijke complexiteit
De eerste schetsen voor het vernieuwde stationsgebied stammen uit 2017. Het ontwerpproces was complex en uitdagend, niet op de laatste plaats vanwege het nodige overleg met meerdere belanghebbende partijen. Ieder onderdeel vroeg om zorgvuldige afstemming tussen functionaliteit en beleving, van het P+R-terrein tot het busstation, het wachtplein en de Kiss & Ride-zone. Landschapsarchitect Nora Kooijmans van ECHO Urban Design blikt terug op het multidisciplinaire project.
“We werken bij ECHO graag in stedelijke complexiteit. Dit project was daar een goed voorbeeld van. Vanwege de uitdagingen in het ontwerp, waarbij we rekening moesten houden met intensief gebruik, zwaar vervoer, ondergrondse uitdagingen en veel verschillende gebruiksfuncties, hebben we samen met de civieltechnische adviseurs (Antea) regelmatig overlegd met diverse eigenaars en belanghebbenden, zoals de gemeente, de concessiehouder van het busvervoer (EBS), het metrostation (RET) en de ontwikkelaars en architecten van plannen rondom het stationsgebied. Het was een complex, maar daardoor ontzettend leuk en uitdagend ontwerpproces.”
Stadspsycholoog
Een belangrijke inhoudelijke uitdaging voor ECHO Urban Design was om een ontwerp op te leveren dat een verbetering zou zijn ten aanzien van veiligheid en uitstraling. Om het gebied écht af te stemmen op de behoeften van reizigers, besloot het team om sociaalpsychologisch onderzoek uit te laten voeren door een zogeheten stadspsycholoog, Sander van der Ham. Hij onderzocht bij reizigers hun gedrag, voorkeuren en ervaringen rondom het reizen en wachten. Hoewel het niet eenvoudig was om ieders wensen te combineren, is de input van dit onderzoek meegenomen in het ontwerp, legt Nora uit.
“De wensen van de reizigers stonden nogal eens haaks op elkaar. Enerzijds wilde men graag overzichtelijkheid en een rustige uitstraling, anderzijds had men de behoefte aan kleuren, winkeltjes en reuring. Het ontwerp moest bovendien aandacht hebben voor mensen met een fysieke beperking en het moest mensen stimuleren langer dan gemiddeld in het gebied te verblijven. Al met al een heel waardevol onderzoek, waarbij echt de wensen van reizigers zijn onderzocht. We hebben de resultaten ervan ter harte genomen en naar een goede balans gezocht in het ontwerp.”
Groene scherven
Een andere uitdaging binnen het ontwerp was de vergroening van het busstation, vertelt Nora: “In het ontwerp moesten we rekening houden met zwaar verkeer met grote draaicirkels en een buseiland met 14 haltes en 10 bufferplaatsen. Daarvoor is natuurlijk veel verharding nodig. Bovendien loopt de bovengrondse metro precies boven het wachtplein, waardoor hier grotendeels geen regen valt en minder natuurlijke lichtinval is. Omdat we wilden bijdragen aan meer biodiversiteit en een prettiger verblijfsklimaat voor reizigers, hebben we gekozen voor meerdere grote groenvakken dirèct rondom het wachtplein, waar wel ruimte en licht is.”
De groenvakken, die de vorm hebben van scherven, zijn omsloten door in hoogte oplopende betonnen banden die op hun hoogste punt dienen als zitbanken, vlakbij de haltes. Zo vertoeven reizigers tijdens het wachten dicht bij het groen. De vlakken zijn hellend, zodat mensen maximaal zicht hebben op het groen. De hellende elementen rondom de groenvakken zijn maatwerk producten van Struyk Verwo Infra. Stuk voor stuk unieke puzzelstukken, die bovendien zijn voorzien van uitsparingen voor houten zittingen.
Randomized to the max
Iets wat ook direct in het oog springt, is de bestrating van het stationsgebied. Het enorme gebied is met zoveel variatie aangelegd, dat er geen patroon in te ontdekken is. Het lijkt wel alsof het straatwerk handmatig is ingelegd. Maar niets is minder waar. Gezamenlijk bedachten ECHO Urban Design, Heijmans en Struyk Verwo Infra een bestratingspatroon dat haast geen patroon te noemen is, zo vertelt Nora enthousiast.
“Die mixbestrating bestaat uit drie verschillende formaten en drie kleuren Lucida stenen. Voor de machinale verwerking zijn de stenen vervolgens gesorteerd in drie verschillende pakketten met elk een eigen combinatie van de drie formaten en kleuren. Vervolgens zijn deze pakketten in een willekeurig legpatroon geplaatst. Er zijn zelfs pallets nog eens 180 graden omgedraaid voor een maximaal random effect. Het patroon op straat is dus echt ‘randomized to the max’. Het was ontzettend leuk om dat samen met Struyk Verwo Infra en Heijmans uit te denken!”
Bijna af
Nu het busstation officieel is geopend, merken reizigers al dat ze gemakkelijker hun bus kunnen bereiken en ervaren ze meer wachtcomfort. Zo worden de houten banken op de betonnen elementen goed gebruikt en vertoeven reizigers langer op het station, bijvoorbeeld om er een broodje te nuttigen.
Het metrostation zelf en de metrobak boven het wachtplein worden ook nog onder handen genomen, vertelt Nora: “Vooral de metrobak is heel erg aanwezig. Van onderen oogt het grijs en stenig, dus die bak wordt in de toekomst nog voorzien van verlichting en bekleed met hout. Dat sluit mooi aan bij het hout in de betonnen banken van Struyk Verwo Infra en bij de warme 'look' van het plein. Dan is het busstation wat mij betreft echt helemaal af.”
Meer informatie?
Bekijk dit project in de inspiratiebank
Dit artikel is ook te lezen in ons relatiemagazine BuitenBeeld dat 2x per jaar verschijnt. Meldt u aan om deze vrijblijvend of per post of email te ontvangen.