Stadhuisplein als centrale woonkamer van Purmerend
De gemeente Purmerend stond voor de vraag hoe zij de openbare ruimte rondom het Stadhuisplein meer tot haar recht kon laten komen. Sinds de forse groei van de stad was er al langer de wens voor een meer zichtbare verbinding tussen het historisch centrum, het stadhuis en het station. Bovendien leefde bij de gemeente de ambitie om een meer autoluwe stad te realiseren zonder af te doen aan bestaande parkeerfaciliteiten.
Landschapsarchitect Uta Krause van het bureau Karres en Brands, heeft samen met de gemeente invulling kunnen gegeven aan die wens met veel gevoel voor natuur, cultuur en authenticiteit.
Parkeren boven- of ondergronds
Uta Krause: “Op het moment dat wij werden gevraagd mee te denken, lag er al een ontwerpplan voor een parkeergarage Stadhuisplein, die gedeeltelijk boven- en ondergronds zou worden. Vanuit financieel perspectief een begrijpelijke keuze, maar vanuit een openbare ruimte perspectief niet echt ideaal. Op verzoek van de gemeente zijn wij eerst een stap teruggegaan en is er een haalbaarheidsstudie naar volledig ondergronds bouwen uitgevoerd. Het bleek dat realisatie daarvan mogelijk was met een extra investering, waar zowel de gemeente als de raad mee instemden. Daarna zijn wij ons gaan buigen over de verdere uitwerking van de inrichting van de buitenruimte van het plein.”
De centrale woonkamer van de stad
“In onze studie naar de ruimtelijke inpassing, stond mede centraal het realiseren van een frisse en open ruimte met oog voor ‘de beleving van bewoners’ in een ‘groene stad’. Focus moest daarbij liggen op voetgangers en fietsers, als ook het laten terugkomen van het Purmers DNA qua authenticiteit en historie van de stad. Vanuit stedenbouwkundig perspectief werd ons al snel duidelijk dat de openbare ruimte van het plein ook iets ‘eigens van de stad’ moest toevoegen. Zo ontstond het idee voor het maken van een ‘centrale woonkamer’.
Dankzij de ligging van het Stadhuis kon een open en groen plein worden gerealiseerd. In het ontwerp is ervoor gekozen om het plein aan de zijde van de Purmersteenweg deels open te houden, zodat er ruimte blijft voor kleine evenementen en in de toekomst mogelijk ook voor terrassen naast het stadhuis. Zo krijgt het plein een open karakter, met een levendige stedelijke zijde die geleidelijk overgaat in een rustige, groene verblijfsruimte. En vanaf het station ligt het plein op de route naar het historische centrum van Purmerend. Het moest dus een plek worden waar mensen elkaar ontmoeten, verblijven, of gewoon een rondje kunnen maken in een soort minipark.”
Inrichting van het Stadhuisplein
“Met dat als vertrekpunten, hebben we voor de inrichting vooral gezocht naar een balans in kosten en wat technisch mogelijk is, in combinatie met het beeld dat we voor ogen hadden: een leefbare, sfeervol, authentiek en bovenal een groene ontmoetingsplek met ruimte voor biodiversiteit. Naast kosten kijk je vervolgens ook naar hoe je dit duurzaam, klimaatbestendig en onderhoudsvriendelijk kunt realiseren. Dankbaar hebben we daarbij gebruik gemaakt van de expertise van Struyk Verwo Infra. Zij hebben bij de uitvoering van de bestrating intensief meegedacht in het gebruik van materialen met natuurstenen toplagen voor het kunnen inzetten van legpatronen.
Juist die toplagen zorgen voor een extra hoogwaardige glinstering en uitstraling, naast een schakering van varianten in formaten. De bewuste keuze voor een mix van materialen laat de authenticiteit van Purmerend in het plan goed terugkomen. Zo verwijst de belijning in het pleinontwerp subtiel naar de vele lange en rechte sloten, kenmerkend voor het polderlandschap van de Beemster. Het gebruik van diverse kleurnuances maakt bovendien het verschil in beleving zichtbaar en compleet."
In het ontwerp van het plein hebben we goed gekeken naar wat een plein voor de stad kan doen.
Voorzien in een klimaatbestendig groen plein
“In het ontwerp van het plein hebben we goed gekeken naar wat een plein voor de stad kan doen. We wilden een plein creëren met een groene en duurzame uitstraling. Een plein dat klimaatbestendig is en iets toevoegt aan de biodiversiteit door specifieke beplanting in te zetten dat een variëteit aan vogels en insecten door het jaar heen aantrekt. Zorgvuldig is met name gekeken naar de waterhuishouding. Voor de opvang van hemelwater en voor de watervoorziening zijn 3500 m2 retentiekratten geplaatst. Via dit waterbergingssysteem kan hemelwater op natuurlijke wijze worden opvangen, gekanaliseerd en geborgen."
"Het bedrijf De Enk, Groen & Golf heeft samen met partner Optigrün de realisatie van onder meer alle dakbedekking en groene daktuinen boven op de garage verzorgd. Diverse hoogstam en meerstammige bomen die minder diep wortelen, naast speciaal geselecteerde heesters, zijn daarbij in speciaal substraat geplaatst. De bomen zijn vervolgens in de ondergrond op platen staalrasters verankerd om ook bestand te zijn tegen extreme weergesteldheden.”
Wadi als waterbuffersysteem
“Op de plek van de ‘ouder vijver’ bij het stadhuis, is nu een ronde wadi geplaatst naar het ontwerp van Karres en Brands. Struyk Verwo Infra heeft daarvoor de prefab rand verder technisch uitgewerkt en geheel op maat gefabriceerd. Ook de pigmentkleur zalmrood is in het beton door en door verwerkt. Het maakt dat de rand lichter of donkerder kleurt naar gelang er water in staat en dit vormt een mooi contrast met het wit van het stadhuis zelf."
In de wadi zijn verder grijze betonplaten geplaatst. Deze zijn voorzien van peilpunten (NAP) die aangeven hoe hoog het water staat. Wanneer er water in staat is het de bedoeling dat dat binnen 24 uur ook weer verdwenen is. Andere opmerkelijke details zijn roosters van cortenstaal waarin het logo van Purmerend terugkomt. "Opnieuw een mooie verwijzing naar het Purmers DNA.”, aldus een enthousiaste Uta Krause.
